ประวัติศาสตร์ยุคแรกของล้านนา ไทยลัวะ หลวงพระบาง และแม้แต่อยุธยาแสดงให้เห็นว่าการล้มราชบัลลังก์ไม่ได้หมายถึงการเปลี่ยนราชวงศ์
แต่เป็นการยกเจ้าชายในราชวงศ์ขึ้นมาแทนกษัตริย์ ในล้านนา เมื่อราชวงศ์มังรายอ่อนกำลังลงและอำนาจตกไปอยู่ในมือของขุนนาง (ขุนนาง) ขุนนางยังต้องเลือกผู้สืบสกุลของราชวงศ์มังรายเพื่อยกขึ้นเป็นผู้ปกครอง แม้ว่านั่นจะหมายถึงผู้หญิงก็ตาม มีเรื่องเล่าจากคำสัมภาษณ์พระภิกษุสงฆ์สายเชียงแสนข้างต้นว่า
เมื่อต้นราชวงศ์กาวิละหรือราชวงศ์ทิพย์ช้างที่ 12 ในเชียงใหม่ ราชวงศ์ใหม่พยายามเอาลูกหลานเจ้าเมืองเชียงแสนมาเป็นมเหสี เชื่อว่าสายเชียงแสนคือสายมังราย แต่กลุ่มผู้ปกครองเชียงแสนปฏิเสธที่จะเสนอให้เครือญาติของตนแต่งงานกับ “ตระกูลคนเลี้ยงช้าง”
ประวัฒิศาสตร์และวัฒนธรรม ซึ่งกลายมาเป็นตระกูลผู้ปกครองเมืองเชียงใหม่ ในความเป็นจริงไม่ว่าจะมีการแต่งงานระหว่างสองตระกูลนี้หรือไม่ในช่วงปีแรก ๆ
ยังไม่ได้รับการตรวจสอบ อย่างไรก็ตาม พงศาวดารท้องถิ่นที่แต่งขึ้นในช่วงต้นสมัยกาวิละอ้างว่าราชวงศ์ใหม่มีความเกี่ยวพันทางสายเลือดกับสายมังราย แสดงว่าฐาน (บารมี) ของราชวงศ์มังรายนั้น “ศักดิ์สิทธิ์” ในดินแดนล้านนา (ราชวงศ์มังรายเองก็มี พงศาวดารที่ “อ้าง” ความเกี่ยวข้องกับราชวงศ์สิงหนวัติ)
การเปลี่ยนแปลงราชวงศ์เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นไม่นานมานี้ในประวัติศาสตร์ไทย ยากที่จะระบุได้ว่าเกิดขึ้นครั้งแรกใน huaydee สมัยใด มารดาของพระเจ้าปราสาททองมาจากเชื้อสาย “สุโขทัย” และถ้านับญาติแบบไทยรวมฝ่ายหญิงด้วยก็ถือได้ว่ามีเชื้อสายราชวงศ์ แม้ว่าในพงศาวดารจะกล่าวว่าสมเด็จพระเพทราชามาจากตระกูลสามัญชนชาวสุพรรณบุรี
แต่ก็มีหลักฐานร่วมสมัยที่ระบุว่าน้องสาวของพระองค์เป็นสนมเอกของสมเด็จพระนารายณ์และยังเป็นสหายสนิทของพระนารายณ์ตั้งแต่ยังเด็ก 14 ทั้งหมดนี้แสดงให้เห็นว่าเพทราชาน่าจะเกิดในตระกูลขุนนางของอยุธยา และไม่น่าแปลกใจเลยที่จะพบหลักฐานว่ามีเชื้อสายของราชวงศ์ปราสาททอง
โดยเฉพาะในฝ่ายหญิง ถ้าพระเพทราชาไม่ใช่ไพร่กลุ่มแรกที่ยึดบัลลังก์ สมเด็จพระเจ้าตากสินและรัชกาลที่ 1 ก็เป็นไพร่กลุ่มแรกที่ได้ครองบัลลังก์ 15 แต่การขึ้นครองราชย์ในคราวที่รัฐเผชิญกับความหายนะ (กาลิยุคะ) ไม่ใช่เหตุการณ์ปกติ และต้องถือว่าพิเศษ ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาก็มิได้มีการเปลี่ยนราชวงศ์เป็นอย่างอื่น แม้ว่าบางยุคขุนนางบางตระกูลจะมีอำนาจมากกว่าราชวงศ์ก็มิได้มีการเปลี่ยนราชวงศ์แต่อย่างใด
จึงกล่าวได้ว่าในประเทศไทยไม่มีกฎหมายว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ แต่จริงๆ แล้วปรากฏว่ามีกฎหมายลักษณะนี้อยู่
หลักเกณฑ์ที่สำคัญ คือ ผู้สืบราชบัลลังก์จะต้องเป็นเชื้อพระวงศ์ (เจ้า) (คือจากหมู่ที่สืบเชื้อสายมาจากฟ้าลงมาปกครองตามคำสั่งพระเจ้าฟ้าหรือแท่นในภาษาไทยดำ ). แต่กฎหมายไทยไม่มีรายละเอียดถึงขนาดระบุว่าบุตรคนโต (หรือบุตรคนสุดท้าย)
จะต้องสืบสกุล ในขณะเดียวกันก็ไม่มีแนวปฏิบัติในการจัดลำดับผู้มีสิทธิในการสืบราชบัลลังก์ตามหลักการใด ๆ ดังที่ได้นำมาลอกแบบวิธีปฏิบัติภาษาอังกฤษมาใช้ในภายหลัง
