ประวัติความเป็นมาของจังหวัดลำพูน เมื่อช่วงประมาณ 1,343 ปีมาแล้วจังหวัดลำพูนนั้นเป็นแค่เมืองเล็กๆเมืองหนึ่งซึ่งในสมัยอดีตนั้นมีการตั้งชื่อจังหวัดลำพูนว่าเมืองหริภุญชัย
โดยข้อมูลต่างๆเหล่านี้ได้มีการบอกเล่าเรื่องราวเอาไว้ในพงศาวดารโยนกโดยตามตำนานมีการเล่ากันถึงประวัติความเป็นมาของจังหวัดลำพูนว่าผู้ที่ก่อตั้งเมืองหริภุญชัยขึ้นมานั้นไม่ใช่เจ้าเมืองแต่เป็นฤาษีรูปหนึ่งที่มีการย้ายมาอยู่ยังเมืองหริภุญชัย
โดยฤาษีดังกล่าวชื่อว่าฤาษีวาสุเทพซึ่งฤาษีดังกล่าวนั้นได้มีการรวบรวมชนเชื้อชาติมอญและพวกเม็งคบุตรทำการก่อสร้างเมืองขึ้นมาโดยยึดพื้นที่บริเวณใกล้แม่น้ำหลังจากนั้นก็มีการส่งราชทูตไปเชิญพระราชธิดาของกษัตริย์เมืองละโว้มาทำการปกครองเมืองจุดที่มีการก่อตั้งเมืองหริภุญชัยนั้นจะอยู่แถวบริเวณแม่น้ำกวงและแม่น้ำปิงและปฐมกษัตริย์ที่มีการปกครองเมืองหริภุญชัยเป็นองค์แรกและนำความเจริญมาสู่เมืองหริภุญชัยคนแรกชื่อว่าพระนางจามเทวีนั่นเอง
หลังจากที่พระนางจามเทวีได้ขึ้นปกครองเมืองแล้วชื่อเสียงของเมืองหริภุญชัยก็โด่งดังไปทั่วเนื่องจากว่ามีความเจริญรุ่งเรืองในทุกๆด้าน
หวยดี ไม่ว่าจะเป็นทางด้านเรื่องของการเกษตรการปกครองหรือแม้แต่ศิลปวัฒนธรรมรวมถึงทางทหารต่างๆและพระพุทธศาสนาเองก็เข้ามาเจริญรุ่งเรืองในประเทศไทยในสมัยของเมืองหริภุญชัยที่มีพระนางจามเทวีเข้ามาปกครองเมืองนั่นเอง
อย่างไรก็ตามมีกษัตริย์หลายพระองค์มากที่มีการสืบราชวงศ์และดูแลเมืองหริภุญชัยจนมาถึงยุคสมัยหนึ่งที่พ่อขุนเม็งรายมหาราชอยากจะครอบครองเมืองหริภุญชัยและเข้ามาทำศึกสงครามจนสามารถรวบรวมแว่นแค้นขึ้นมาใหม่และก่อตั้งเป็นอาณาจักรล้านนานั่นเอง
อย่างไรก็ตามถึงแม้ว่าเมืองหริภุญชัยหรือจังหวัดลำพูนในปัจจุบันจะอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนาแต่ผู้ที่เข้ามาดูแลนั้นก็ยังคงให้ความสำคัญเกี่ยวกับเรื่องของศิลปะวัฒนธรรมดังนั้นจังหวัดลำพูนจึงมีความสำคัญทางด้านศิลปะวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนาเป็นอย่างมาก
จะเห็นได้จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไม่ว่าจะเป็นโบราณสถานหรือโบราณวัตถุที่ค้นพบในยุคปัจจุบันนั้นก็บ่งบอกให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองในสมัยของอาณาจักรล้านนามากเลยทีเดียวจนมาถึงเรื่องช่วงยุคของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่เข้ามาปกครองเมืองลำพูนและเปลี่ยนถ่ายอาณาจักรล้านนาเข้าสู่ยุคสมัยของกรุงรัตนโกสินทร์
หลังจากนั้นการปกครองก็มีการเปลี่ยนแปลงเรื่อยมาจนถึงช่วงประมาณปีพ.ศ 2475 จังหวัดลำพูนก็ไม่ได้มีการปกครองจากพระมหากษัตริย์แล้วเพราะมีการปกครองในรูปแบบของจังหวัดแทนและเปลี่ยนผู้ปกครองเมืองจากเจ้าเมืองมาเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดจนถึงปัจจุบันนี้ซึ่งคนที่ปกครองจังหวัดลำพูนในสมัยอดีตเป็นคนสุดท้ายหรือที่เราเรียกกันว่าเจ้าเมืองคนสุดท้ายนั้นก็คือพลตรีเจ้าจักรคำ ขจรศักดิ์ นั่นเอง